مراحل مهم پژوهش
مراحل مهم پژوهش
1. مسئلهیابی، فرضیه و طرح تحقیق ابتدا انسان دغدغه حل مشكل و مسئلهای را در ذهن میپروراند و تصمیم میگیرد كه در پی كشف این مجهول باشد. در واقع، انسان از مجهول به معلوم میرسد و این سؤالها و مجهولات مبنای هر فرضیه علمی را تشكیل میدهند. پس از طرح مجهول و تشكیل فرضیه، برای بررسی و اثبات آن باید طرح تحقیق ریخته شود. طرح تحقیق، قانون كار محقق است و هدف، محدوده كار، رئوس مباحث، ابزارها و روش تحقیق و منابع را روشن میسازد و مانع از پراكندهكاری و اتلاف وقت و نیرو میگردد. 2. انتخاب روش تحقیق نویسنده مقاله تحقیقی به تناسب رشته و موضوع مورد بررسی، روش خاصی را در امر تحقیق انتخاب میكند. در عین حال، از برخی قواعد و روشهای عمومی نیز استفاده میكند كه تقریباً در تمام مقالههای تحقیقی، مشترك است. روش تحقیق به دو نوع میدانی و كتابخانهای تقسیم میشود. 3. گردآوری مواد پژوهش و منابع تحقیق پس از عبور از دو مرحله اولیه، محقق به معلومات خویش مراجعه میكند و از میان دانش و محفوظات خود، آنچه را با فرضیه و مجهول وی ارتباطی دارند، برمیگزیند، مرتب میكند و مقدمات استدلال خود را تشكیل میدهد. در اینجا نوع و میزان معلومات، مؤثر است. همچنین تسلط او بر ابزار و تكنولوژی روز در استفاده بهتر از منابع مكتوب و فضاهای مجازی اهمیت دارد. این مرحله با كتابشناسی آغاز میشود. سپس در حوزه مقالات به تفحص مینشیند و از پایاننامهها نیز غافل نمیماند. باید توجه داشت كه در به كارگیری منابع، اصالت با اعتبار منابع است، نه تعدد آنها. همچنین فهرست منابع و مآخذ، نشاندهنده اعتبار علمی نوشته و بیانگر اشراف نویسنده بر منابع است. محقق باید تلاش كند از منابع قدیمی و جدیدترین تحقیقات، به درستی استفاده كند. 4. تنظیم مطالب و نتیجهگیری اساساً مشكل اساسی در تنظیم مطالب، در فقدان یا نقصان طرح تحقیق بروز میكند. در صورتی كه محقق از ابتدا نقشه راهی بر اساس چارچوب نظری و با تكیه بر فرضیات پیشبینی شده داشته باشد و بداند كه در جستوجوی چیست، در آن صورت، منابع هم با او همراه میشوند و در خدمت اهداف علمی او قرار میگیرند. البته مشكل دیگری هم در تنظیم مطالب وجود دارد كه حاكی از ناورزیدگی در قوه تعقل و تفكر است كه به ممارست و تمرین بیشتر نیاز دارد.